Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

autumni N M

  • 1 auctumnus

    1.
    auctumnus (correctly aut-), i, m. ( autumnum, i, n., Varr.ap.Non.p.71, 20). [This word was anciently referred to augeo, as the season of increase, as by Paul. ex Fest. p. 23, 11 Müll.; so Curtius. But Corssen and others, in view of its correct form, autumnus, refer it to the Sanscr. av, to do good to, to satisfy one's self; cf. the Gr. enênês (i.e. enêWês), good, kindly, and 2.aveo, to be well.] The season of abundance, the autumn.
    I.
    Lit. (from the 22d of September to the 22d of December;

    acc. to the designation of the ancients, from the entering of the sun into Libra until the setting of the Pleiades, comprising 91 days,

    Varr. R. R. 1, 28):

    quae temporis quasi naturam notant, hiems, ver, aestas, autumnus,

    Cic. Part. Or. 11:

    Vites autumno fundi suadente videmus,

    Lucr. 1, 175:

    Inde autumnus adit,

    id. 5, 743:

    pomifer,

    Hor. C. 4, 7, 11:

    varius purpureo colore,

    id. ib. 2, 5, 11:

    sordidus calcatis uvis,

    Ov. M. 2, 29: letifer, sickly (on account of the diseases that prevail in autumn), Juv. 4, 56:

    sub autumno,

    Ov. A. A. 2, 315:

    autumno adulto,

    about the middle of autumn, Tac. A. 11, 31:

    vergente,

    drawing to a close, id. ib. 11, 4:

    flexus autumni,

    id. H. 5, 23 al. —In plur.:

    Frustra per autumnos nocentem Corporibus metuemus Austrum,

    Hor. C. 2, 14, 15; Ov. M. 1, 117; 3, 327.—
    * II.
    Meton., the produce of the autumn, the harvest:

    et multa fragrat testa senibus autumnis, i. e. vino vetere,

    Mart. 3, 58, 7.
    2.
    auctumnus (correctly aut-), a, um, adj. [1. auctumnus], autumnal ( poet. or in post-Aug. prose):

    imber,

    Cato, R. R. 58:

    autumno frigore,

    Ov. M. 3, 729 (Merk., autumni frigore):

    sidera,

    Manil. 2, 269:

    tempus,

    id. 2, 425:

    pruinae,

    Aus. Idyll. 8, 10;

    Cod. Th. 2, 8, 2: aequinoctium,

    Plin. 19, 6, 33, § 108:

    tempestas,

    Gell. 19, 7, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > auctumnus

  • 2 autumnum

    1.
    auctumnus (correctly aut-), i, m. ( autumnum, i, n., Varr.ap.Non.p.71, 20). [This word was anciently referred to augeo, as the season of increase, as by Paul. ex Fest. p. 23, 11 Müll.; so Curtius. But Corssen and others, in view of its correct form, autumnus, refer it to the Sanscr. av, to do good to, to satisfy one's self; cf. the Gr. enênês (i.e. enêWês), good, kindly, and 2.aveo, to be well.] The season of abundance, the autumn.
    I.
    Lit. (from the 22d of September to the 22d of December;

    acc. to the designation of the ancients, from the entering of the sun into Libra until the setting of the Pleiades, comprising 91 days,

    Varr. R. R. 1, 28):

    quae temporis quasi naturam notant, hiems, ver, aestas, autumnus,

    Cic. Part. Or. 11:

    Vites autumno fundi suadente videmus,

    Lucr. 1, 175:

    Inde autumnus adit,

    id. 5, 743:

    pomifer,

    Hor. C. 4, 7, 11:

    varius purpureo colore,

    id. ib. 2, 5, 11:

    sordidus calcatis uvis,

    Ov. M. 2, 29: letifer, sickly (on account of the diseases that prevail in autumn), Juv. 4, 56:

    sub autumno,

    Ov. A. A. 2, 315:

    autumno adulto,

    about the middle of autumn, Tac. A. 11, 31:

    vergente,

    drawing to a close, id. ib. 11, 4:

    flexus autumni,

    id. H. 5, 23 al. —In plur.:

    Frustra per autumnos nocentem Corporibus metuemus Austrum,

    Hor. C. 2, 14, 15; Ov. M. 1, 117; 3, 327.—
    * II.
    Meton., the produce of the autumn, the harvest:

    et multa fragrat testa senibus autumnis, i. e. vino vetere,

    Mart. 3, 58, 7.
    2.
    auctumnus (correctly aut-), a, um, adj. [1. auctumnus], autumnal ( poet. or in post-Aug. prose):

    imber,

    Cato, R. R. 58:

    autumno frigore,

    Ov. M. 3, 729 (Merk., autumni frigore):

    sidera,

    Manil. 2, 269:

    tempus,

    id. 2, 425:

    pruinae,

    Aus. Idyll. 8, 10;

    Cod. Th. 2, 8, 2: aequinoctium,

    Plin. 19, 6, 33, § 108:

    tempestas,

    Gell. 19, 7, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > autumnum

  • 3 autumnus

    1.
    auctumnus (correctly aut-), i, m. ( autumnum, i, n., Varr.ap.Non.p.71, 20). [This word was anciently referred to augeo, as the season of increase, as by Paul. ex Fest. p. 23, 11 Müll.; so Curtius. But Corssen and others, in view of its correct form, autumnus, refer it to the Sanscr. av, to do good to, to satisfy one's self; cf. the Gr. enênês (i.e. enêWês), good, kindly, and 2.aveo, to be well.] The season of abundance, the autumn.
    I.
    Lit. (from the 22d of September to the 22d of December;

    acc. to the designation of the ancients, from the entering of the sun into Libra until the setting of the Pleiades, comprising 91 days,

    Varr. R. R. 1, 28):

    quae temporis quasi naturam notant, hiems, ver, aestas, autumnus,

    Cic. Part. Or. 11:

    Vites autumno fundi suadente videmus,

    Lucr. 1, 175:

    Inde autumnus adit,

    id. 5, 743:

    pomifer,

    Hor. C. 4, 7, 11:

    varius purpureo colore,

    id. ib. 2, 5, 11:

    sordidus calcatis uvis,

    Ov. M. 2, 29: letifer, sickly (on account of the diseases that prevail in autumn), Juv. 4, 56:

    sub autumno,

    Ov. A. A. 2, 315:

    autumno adulto,

    about the middle of autumn, Tac. A. 11, 31:

    vergente,

    drawing to a close, id. ib. 11, 4:

    flexus autumni,

    id. H. 5, 23 al. —In plur.:

    Frustra per autumnos nocentem Corporibus metuemus Austrum,

    Hor. C. 2, 14, 15; Ov. M. 1, 117; 3, 327.—
    * II.
    Meton., the produce of the autumn, the harvest:

    et multa fragrat testa senibus autumnis, i. e. vino vetere,

    Mart. 3, 58, 7.
    2.
    auctumnus (correctly aut-), a, um, adj. [1. auctumnus], autumnal ( poet. or in post-Aug. prose):

    imber,

    Cato, R. R. 58:

    autumno frigore,

    Ov. M. 3, 729 (Merk., autumni frigore):

    sidera,

    Manil. 2, 269:

    tempus,

    id. 2, 425:

    pruinae,

    Aus. Idyll. 8, 10;

    Cod. Th. 2, 8, 2: aequinoctium,

    Plin. 19, 6, 33, § 108:

    tempestas,

    Gell. 19, 7, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > autumnus

  • 4 autumnus

        autumnus (not auct-), ī, m    [AV-], autumn: gravis, Cs.: pomifer, H.: letifer, sickly, Iu.: per autumnos, H.: inaequales, changeable, O.
    * * *
    I
    autumna, autumnum ADJ
    of autumn, autumnal
    II
    autumn; autumn fruits, harvest

    Latin-English dictionary > autumnus

  • 5 autumnus

        autumnus adj.,    autumnal, of the autumn: frigus, O.
    * * *
    I
    autumna, autumnum ADJ
    of autumn, autumnal
    II
    autumn; autumn fruits, harvest

    Latin-English dictionary > autumnus

  • 6 in-aequālis

        in-aequālis e, adj.,     uneven: loca, Ta.: phiala, Iu.—Unequal, unlike: portūs, of different sizes, O.: calices, H.: autumni, changeable, O.: Vixit inaequalis, clavum ut mutaret in horas, inconstant, H.: tonsor, that cuts unevenly, H.: procellae, that roughen the sea, H.

    Latin-English dictionary > in-aequālis

  • 7 in-candēscō

        in-candēscō duī, —,     inch, to grow warm, be heated, glow, kindle: illud (plumbum) incandescit eundo, O.: spumis incanduit unda, Ct.: Tempestas autumni incanduit aestu, V.

    Latin-English dictionary > in-candēscō

  • 8 pestilentia

        pestilentia ae, f    [pestilens], an infectious disease, plague, pest, pestilence: gravi pestilentiā conflictati, Cs.: exercitūs nostri interitus fame, pestilentiā: gravis, L.—Fig.: ubi contagio quasi pestilentia invasit, corruption, S.: oratio plena pestilentiae, Ct.— An unwholesome atmosphere, malarial climate: autumni, Cs.: pestilentiae fines: pestilentiae possessores, i. e. unhealthy lands.
    * * *
    plague; pestilence; fever

    Latin-English dictionary > pestilentia

  • 9 tempestās

        tempestās ātis, f    [tempus], a portion of time, point of time, time, season, period: eādem tempestate: illā Tempestate, L.: fuere eā tempestate, qui, etc., S.: multis tempestatibus, S.: multis ante tempestatibus, L.— Weather, time, season: tempestate serenā, Enn. ap. C.: idonea ad navigandum, good weather, Cs.: secunda, Ta.: haec tam clara, V.: et tempestates et navem idoneam habere.— A goddess of weather, O.: immolabitur agna Tempestatibus, H.— A storm, tempest: turbida, Cs.: turbulenta: foeda, L.: Horrida, H.: tempestas navīs adflixit, Cs.: si segetibus tempestas nocuerit: Tempestas sine more furit, V.: in magnis tempestatibus: autumni, V.—Fig., storm, tempest, commotion, disturbance, calamity, misfortune: in hac tempestate populi iactari: invidiae: Gallici adventūs: Quanta per Idaeos Tempestas ierit campos, V.: communis Siculorum (i. e. Verres): rei p. navis fluitans in alto tempestatibus.— A storm, shower, press, throng, multitude: querelarum: turbida telorum, V.
    * * *
    season, time, weather; storm

    Latin-English dictionary > tempestās

  • 10 aquatio

    ăquātĭo, ōnis, f. [aquor].
    I.
    A getting or fetching of water:

    aquationis causā procedere,

    Caes. B. G. 4, 11; so, Auct. B. Afr. 51; id. B. Hisp. 8; Plin. 6, 23, 26, § 102.—
    II.
    Concr.
    A.
    Watering, water: mutare pabula et aquationes, Col. 7, 5.—Of plants a watering:

    salices aquationibus adjuvan dae,

    Pall. 4, 17 fin.; 3, 19 fin.
    B.
    Water. rains:

    ranae multae variaeque per aquationes autumni nascentes,

    Plin. 32, 7, 24, § 76. —
    C.
    A place whence water is brought, a watering-place: hic aquatio, * Cic. Off. 3, 14, 59.

    Lewis & Short latin dictionary > aquatio

  • 11 cado

    cădo, cĕcĭdi, cāsum, 3 ( part. pres. gen. plur. cadentūm, Verg. A. 10, 674; 12, 410), v. n. [cf. Sanscr. çad-, to fall away].
    I.
    Lit.
    A.
    In an extended sense, to be driven or carried by one ' s weight from a higher to a lower point, to fall down, be precipitated, sink down, go down, sink, fall (so mostly poet.; in prose, in place of it, the compounds decĭdo, occĭdo, excĭdo, etc.; cf. also ruo, labor;

    opp. surgo, sto): tum arbores in te cadent,

    Plaut. Men. 2, 3, 25: (aves) praecipites cadunt in terram aut in aquam, fall headlong to the earth or into the water, Lucr. 6, 745; cf. id. 6, 828;

    imitated by Verg.: (apes) praecipites cadunt,

    Verg. G. 4, 80:

    nimbus, Ut picis e caelo demissum flumen, in undas Sic cadit, etc.,

    Lucr. 6, 258:

    cadit in terras vis flammea,

    id. 2, 215; so with in, id. 2, 209; 4, 1282; 6, 1006; 6, 1125; Prop. 4 (5), 4, 64:

    in patrios pedes,

    Ov. F. 2, 832.—With a different meaning:

    omnes plerumque cadunt in vulnus,

    in the direction of, towards their wound, Lucr. 4, 1049; cf.:

    prolapsa in vulnus moribunda cecidit,

    Liv. 1, 58, 11:

    cadit in vultus,

    Ov. M. 5, 292:

    in pectus,

    id. ib. 4, 579.—Less freq. with ad:

    ad terras,

    Plin. 2, 97, 99, § 216:

    ad terram,

    Quint. 5, 10, 84.—The place from which is designated by ab, ex, de:

    a summo cadere,

    Plaut. Mil. 4, 4, 15:

    a mento cadit manus,

    Ov. F. 3, 20:

    aves ab alto,

    Plin. 10, 38, 54, § 112:

    ut cadat (avis) e regione loci,

    Lucr. 6, 824:

    ex arbore,

    Plin. 17, 20, 34, § 148; Dig. 50, 16, 30, § 4; 18, 1, 80, § 2:

    cecidisse de equo dicitur,

    Cic. Clu. 62, 175:

    cadere de equo,

    Plaut. Mil. 3, 1, 125 (for which Cæsar, Nepos, and Pliny employ decidere):

    de manibus arma cecidissent,

    Cic. Phil. 14, 7, 21; cf.:

    de manibus civium delapsa arma ipsa ceciderunt,

    id. Off. 1, 22, 77:

    cadunt altis de montibus umbrae,

    Verg. E. 1, 84:

    de caelo,

    Lucr. 5, 791; Ov. M. 2, 322:

    de matre (i. e. nasci),

    Claud. in Rufin. 1, 92.—With per:

    per inane profundum,

    Lucr. 2, 222:

    per aquas,

    id. 2, 230:

    per salebras altaque saxa,

    Mart. 11, 91; cf.:

    imbre per indignas usque cadente genas,

    Ov. Tr. 1, 3, 18.—With the adverb altius: altius atque cadant summotis nubibus imbres, and poured forth from a greater height, etc., Verg. E. 6, 38.—And absol.:

    folia nunc cadunt,

    Plaut. Men. 2, 3, 24; Ter. Ad. 1, 1, 12; Lucr. 6, 297:

    ut pluere in multis regionibus et cadere imbres,

    id. 6, 415:

    cadens nix,

    id. 3, 21; 3, 402:

    velut si prolapsus cecidisset,

    Liv. 1, 56, 12: quaeque ita concus [p. 259] sa est, ut jam casura putetur, Ov. P. 2, 3, 59:

    cadentem Sustinuisse,

    id. M. 8, 148:

    saepius, of epileptics,

    Plin. Val. 12, 58:

    casuri, si leviter excutiantur, flosculi,

    Quint. 12, 10, 73.—
    2.
    Esp.
    a.
    Of heavenly bodies, to decline, set (opp. orior), Ov. F. 1, 295:

    oceani finem juxta solemque cadentem,

    Verg. A. 4, 480; 8, 59; Tac. G. 45:

    soli subjecta cadenti arva,

    Avien. Descr. Orb. 273; cf. Tac. Agr. 12:

    quā (nocte) tristis Orion cadit,

    Hor. Epod. 10, 10:

    Arcturus cadens,

    id. C. 3, 1, 27.—
    b.
    To separate from something by falling, to fall off or away, fall out, to drop off, be shed, etc.:

    nam tum dentes mihi cadebant primulum,

    Plaut. Men. 5, 9, 57:

    dentes cadere imperat aetas,

    Lucr. 5, 671; Sen. Ep. 12, 3; 83, 3:

    pueri qui primus ceciderit dens,

    Plin. 28, 4, 9, § 41:

    barba,

    Verg. E. 1, 29:

    quam multa in silvis autumni frigore primo Lapsa cadunt folia,

    id. A. 6, 310; cf. Cat. 11, 22; Hor. A. P. 61:

    lanigeris gregibus Sponte suā lanae cadunt,

    Ov. M. 7, 541:

    saetae,

    id. ib. 14, 303:

    quadrupedibus pilum cadere,

    Plin. 11, 39, 94, § 231:

    poma,

    Ov. M. 7, 586:

    cecidere manu quas legerat, herbae,

    id. ib. 14, 350:

    elapsae manibus cecidere tabellae,

    id. ib. 9, 571:

    et colus et fusus digitis cecidere remissis,

    id. ib. 4, 229.—
    c.
    Of a stream, to fall, empty itself:

    amnis Aretho cadit in sinum maris,

    Liv. 38, 4, 3; 38, 13, 6; 44, 31, 4:

    flumina in pontum cadent,

    Sen. Med. 406:

    flumina in Hebrum cadentia,

    Plin. 4, 11, 18, § 50:

    tandem in alterum amnem cadit,

    Curt. 6, 4, 6.—
    d.
    Of dice, to be thrown or cast; to turn up:

    illud, quod cecidit forte,

    Ter. Ad. 4, 7, 23 sq.; Liv. 2, 12, 16.—
    e.
    Alicui (alicujus) ad pedes, to fall at one ' s feet in supplication, etc. (post-class. for abicio, proicio), Sen. Contr. 1, 1, 19; Eutr. 4, 7; Aug. Serm. 143, 4; Vulg. Joan. 11, 32 al.—
    f.
    Super collum allcujus, to embrace (late Lat.), Vulg. Luc. 15, 20.—
    B.
    In a more restricted sense.
    1.
    To fall, to fall down, drop, fall to, be precipitated, etc.; to sink down, to sink, settle (the usual class. signif. in prose and poetry):

    cadere in plano,

    Ov. Tr. 3, 4, 17 sq.:

    deorsum,

    Plaut. Rud. 1, 2, 89:

    uspiam,

    Ter. Ad. 1, 1, 12:

    Brutus, velut si prolapsus cecidisset,

    Liv. 1, 56, 12; cf. id. 5, 21, 16; 1, 58, 12:

    dum timent, ne aliquando cadant, semper jacent,

    Quint. 8, 5, 32:

    sinistrā manu sinum ad ima crura deduxit (Caesar), quo honestius caderet,

    Suet. Caes. 82:

    cadere supinus,

    id. Aug. 43 fin.:

    in pectus pronus,

    Ov. M. 4, 579:

    cadunt toti montes,

    Lucr. 6, 546:

    radicitus exturbata (pinus) prona cadit,

    Cat. 64, 109:

    concussae cadunt urbes,

    Lucr. 5, 1236:

    casura moenia Troum,

    Ov. M. 13, 375; id. H. 13, 71:

    multaque praeterea ceciderunt moenia magnis motibus in terris,

    Lucr. 6, 588: languescunt omnia membra;

    bracchia palpebraeque cadunt,

    their arms and eyelids fall, id. 4, 953; 3, 596; so,

    ceciderunt artus,

    id. 3, 453:

    sed tibi tamen oculi, voltus, verba cecidissent,

    Cic. Dom. 52, 133; cf.:

    oculos vigiliā fatigatos cadentesque in opere detineo,

    Sen. Ep. 8, 1:

    patriae cecidere manus,

    Verg. A. 6, 33:

    cur facunda parum decoro Inter verba cadit lingua silentio?

    Hor. C. 4, 1, 36:

    cecidere illis animique manusque,

    Ov. M. 7, 347; Val. Fl. 1, 300; cf. II. F. infra.—
    2.
    In a pregn. signif. (as in most langg., to fall in battle, to die), to fall so as to be unable to rise, to fall dead, to fall, die (opp. vivere), Prop. 2 (3), 28, 42 (usu. of those who die in battle;

    hence most freq. in the histt.): hostes crebri cadunt,

    Plaut. Am. 1, 1, 79 sq.:

    aut in acie cadendum fuit aut in aliquas insidias incidendum,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; Curt. 4, 1, 28; Ov. M. 7, 142:

    ut cum dignitate potius cadamus quam cum ignominiā serviamus,

    Cic. Phil. 3, 14, 35:

    pauci de nostris cadunt,

    Caes. B. G. 1, 15; id. B. C. 3, 53:

    optimus quisque cadere aut sauciari,

    Sall. J. 92, 8; so id. C. 60, 6; id. J. 54, 10; Nep. Paus. 1, 2; id. Thras. 2, 7; id. Dat. 1, 2; 6, 1; 8, 3; Liv. 10, 35, 15 and 19; 21, 7, 10; 23, 21, 7; 29, 14, 8; Tac. G. 33; Hor. Ep. 1, 12, 27; Ov. M. 7, 142:

    per acies,

    Tac. A. 1, 2:

    pro patriā,

    Quint. 2, 15, 29:

    ante diem,

    Verg. A. 4, 620:

    bipenni,

    Ov. M. 12, 611:

    ense,

    Val. Fl. 1, 812.—Not in battle:

    inque pio cadit officio,

    Ov. M. 6, 250.—With abl. of means or instrument:

    suoque Marte (i. e. suā manu) cadunt,

    Ov. M. 3, 123; cf. Tac. A. 3, 42 fin.:

    suā manu cecidit,

    fell by his own hand, id. ib. 15, 71:

    exitu voluntario,

    id. H. 1, 40:

    muliebri fraude cadere,

    id. A. 2, 71: cecidere justā Morte Centauri, cecidit tremendae Flamma Chimaerae, Hor. C. 4, 2, 14 sq.:

    manu femineā,

    Sen. Herc. Oet. 1179:

    femineo Marte,

    Ov. M. 12, 610.—With abl. of agent with ab:

    torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat,

    should be slain by, Ov. H. 9, 36; so id. M. 5, 192; Suet. Oth. 5:

    a centurione volneribus adversis tamquam in pugnā,

    Tac. A. 16, 9.—And without ab:

    barbarae postquam cecidere turmae Thessalo victore,

    Hor. C. 2, 4, 9; imitated by Claudian, IV. Cons. Hon. 89; Grat. Cyn. 315.—
    b.
    Of victims, to be slain or offered, to be sacrificed, to fall ( poet.):

    multa tibi ante aras nostrā cadet hostia dextrā,

    Verg. A. 1, 334:

    si tener pleno cadit haedus anno,

    Hor. C. 3, 18, 5; Tib. 1, 1, 23; 4, 1, 15; Ov. M. 7, 162; 13, 615; id. F. 4, 653.—
    3.
    In mal. part., = succumbo, to yield to, Plaut. Pers. 4, 4, 104; Tib. 4, 10, 2; Sen. Contr. 1, 3, 7.—
    4.
    Matre cadens, just born ( poet.), Val. Fl. 1, 355; cf. of the custom of laying the new-born child at the father's feet: tellure cadens. Stat. S. 1, 2, 209; 5, 5, 69.
    II.
    Trop.
    A.
    To come or fall under, to fall, to be subject or exposed to something (more rare than its compound incidere, but class.); constr. usually with sub or in, sometimes with ad:

    sub sensus cadere nostros,

    i. e. to be perceived by the senses, Lucr. 1, 448:

    sub sensum,

    Cic. Inv. 1, 30, 48: in cernendi sensum. id. Tim. 3:

    sub oculos,

    id. Or. 3, 9:

    in conspectum,

    to become visible, id. Tusc. 1, 22, 50:

    sub aurium mensuram,

    id. Or. 20, 67:

    sponte suā (genus humanum) cecidit sub leges artaque jura,

    subjected itself to law and the force of right, Lucr. 5, 1146; so id. 3, 848:

    ad servitia,

    Liv. 1, 40, 3:

    utrorum ad regna,

    Lucr. 3, 836; so,

    sub imperium dicionemque Romanorum,

    Cic. Font. 5, 12 (1, 2):

    in potestatem unius,

    id. Att. 8, 3, 2:

    in cogitationem,

    to suggest itself to the thoughts, id. N. D. 1, 9, 21:

    in hominum disceptationem,

    id. de Or. 2, 2, 5:

    in deliberationem,

    id. Off. 1, 3, 9:

    in offensionem alicujus,

    id. N. D. 1, 30, 85:

    in morbum,

    id. Tusc. 1, 32, 79:

    in suspitionem alicujus,

    Nep. Paus. 2, 6:

    in calumniam,

    Quint. 9, 4, 57:

    abrupte cadere in narrationem,

    id. 4, 1, 79:

    in peccatum,

    Aug. in Psa. 65, 13.—
    B.
    In gen.: in or sub aliquem or aliquid, to belong to any object, to be in accordance with, agree with, refer to, be suitable to, to fit, suit, become (so esp. freq. in philos. and rhet. lang.):

    non cadit in hos mores, non in hunc pudorem, non in hanc vitam, non in hunc hominem ista suspitio,

    Cic. Sull. 27, 75:

    cadit ergo in bonum virum mentiri, emolumenti sui causā?

    id. Off. 3, 20, 81; so id. Cael. 29, 69; id. Har. Resp. 26, 56:

    haec Academica... in personas non cadebant,

    id. Att. 13, 19, 5:

    qui pedes in orationem non cadere quī possunt?

    id. Or. 56, 188:

    neque in unam formam cadunt omnia,

    id. ib. 11, 37; 57, 191; 27, 95; id. de Or. 3, 47, 182; Quint. 3, 7, 6; 4, 2, 37; 4, 2, 93; 6, prooem. § 5; 7, 2, 30 and 31; Plin. 35, 10, 36, § 82:

    heu, cadit in quemquam tantum scelus?

    Verg. E. 9, 17; Cic. Or. 27, 95; 11, 37; Quint. 3, 5, 16; 3, 6, 91; 5, 10, 30; 6, 3, 52; 7, 2, 31; 9, 1, 7;

    9, 3, 92: hoc quoque in rerum naturam cadit, ut, etc.,

    id. 2, 17, 32:

    in iis rebus, quae sub eandem rationem cadunt,

    Cic. Inv. 1, 30, 47; Quint. 8, 3, 56.—
    C.
    To fall upon a definite time (rare):

    considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus,

    Cic. Fam. 15, 14, 4:

    in id saeculum Romuli cecidit aetas, cum, etc.,

    id. Rep. 2, 10, 18.—Hence, in mercantile lang., of payments, to fall due: in eam diem cadere ( were due) nummos, qui a Quinto debentur, Cic. Att. 15, 20, 4.—
    D.
    (Acc. to I. 1. e.) Alicui, to fall to one (as by lot), fall to one ' s lot, happen to one, befall; and absol. (for accidere), to happen, come to pass, occur, result, turn out, fall out (esp. in an unexpected manner; cf. accido; very freq. in prose and poetry).
    1.
    Alicui:

    nihil ipsis jure incommodi cadere possit,

    Cic. Quint. 16, 51:

    hoc cecidit mihi peropportune, quod, etc.,

    id. de Or. 2, 4, 15; id. Att. 3, 1:

    insperanti mihi, cecidit, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 21, 96; id. Att. 8, 3, 6; id. Mil. 30, 81:

    mihi omnia semper honesta et jucunda ceciderunt,

    id. Q. Fr. 1, 3, 1:

    sunt, quibus ad portas cecidit custodia sorti,

    Verg. G. 4, 165:

    haec aliis maledicta cadant,

    Tib. 1, 6, 85:

    neu tibi pro vano verba benigna cadunt,

    Prop. 1, 10, 24:

    ut illis... voluptas cadat dura inter saepe pericla,

    Hor. S. 1, 2, 40: verba cadentia, uttered at random, id. Ep. 1, 18, 12.—
    2.
    Ab sol., Afran. ap. Charis. p. 195 P.;

    Cic. Leg.2, 13, 33: verebar quorsum id casurum esset,

    how it would turn out, id. Att. 3, 24:

    aliorsum vota ceciderunt,

    Flor. 2, 4, 5:

    cum aliter res cecidisset ac putasses,

    had turned out differently from what was expected, Cic. Fam. 5, 19, 1:

    sane ita cadebat ut vellem,

    id. Att. 3, 7, 1; id. Div. 2, 52, 107; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3; Cic. Verr. 1, 2, 5; Caes. B. C. 3, 73, Nep. Milt. 2, 5 Dähne:

    cum, quae tum maxime acciderant, casura praemonens, a furioso incepto eos deterreret,

    Liv. 36, 34, 3; 22, 40, 3; 35, 13, 9; 38, 46, 6; Plin. Pan. 31, 1; Tac. A. 2, 80; 6, 8; Suet. Tib. 14 al.; Verg. A. 2, 709:

    ut omnia fortiter fiant, feliciter cadant,

    Sen. Suas. 2, p. 14:

    multa. fortuito in melius casura,

    Tac. A. 2, 77.—With adj.:

    si non omnia caderent secunda,

    Caes. B. C. 3, 73:

    vota cadunt, i.e. rata sunt,

    are fulfilled, realized, Tib. 2, 2, 17 (diff. from Prop. 1, 17, 4; v. under F.).—
    3.
    With in and acc.: nimia illa libertas et populis et privatis in nimiam servitutem cadit (cf. metaballei), Cic. Rep. 1, 44, 68.—Esp.: in (ad) irritum or cassum, to be frustrated, fail, be or remain fruitless:

    omnia in cassum cadunt,

    Plaut. Poen. 1, 2, 147; Lucr. 2, 1166:

    ad irritum cadens spes,

    Liv. 2, 6, 1; so Tac. H. 3, 26:

    in irritum,

    id. A. 15, 39; cf. with irritus, adj.:

    ut irrita promissa ejus caderent,

    Liv. 2, 31, 5:

    haud irritae cecidere minae,

    id. 6, 35, 10.—
    E.
    To fall, to become less (in strength, power, worth, etc.), to decrease, diminish, lessen:

    cadunt vires,

    Lucr. 5, 410:

    mercenarii milites pretia militiae casura in pace aegre ferebant,

    Liv. 34, 36, 7.—More freq. in an extended signif. (acc. to I. B. 2.),
    F. 1.
    In gen.: pellis item cecidit, vestis contempta ferina. declined in value, Lucr. 5, 1417:

    turpius est enim privatim cadere (i. e. fortunis everti) quam publice,

    Cic. Att. 16, 15, 6; so id. Fam. 6, 10, 2:

    atque ea quidem tua laus pariter cum re publicā cecidit,

    id. Off. 2, 13, 45:

    tanta civitas, si cadet,

    id. Har. Resp. 20, 42:

    huc cecidisse Germanici exercitus gloriam, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 13:

    non tibi ingredienti fines ira cecidit?

    Liv. 2, 40, 7; Pers. 5, 91:

    amicitia nec debilitari animos aut cadere patitur,

    Cic. Lael. 7, 23:

    animus,

    to fail, Liv. 1, 11, 3; Ov. M. 11, 537; cf. id. ib. 7, 347:

    non debemus ita cadere animis, etc.,

    to lose courage, be disheartened, Cic. Fam. 6, 1, 4:

    tam graviter,

    id. Off. 1, 21, 73; cf. Sen. Ep. 8, 3.—Esp., to fail in speaking:

    magnus orator est... minimeque in lubrico versabitur, et si semel constiterit numquam cadet,

    Cic. Or. 28, 98:

    alte enim cadere non potest,

    id. ib. —So in the lang. of the jurists, causā or formulā, to lose one ' s cause or suit:

    causā cadere,

    Cic. Inv. 2, 19, 57; so id. de Or. 1, 36, 166 sq.; id. Fam. 7, 14, 1; Quint. 7, 3, 17; Luc. 2, 554; Suet. Calig. 39:

    formulā cadere,

    Sen. Ep. 48, 10; Quint. 3, 6, 69.—With in:

    ita quemquam cadere in judicio, ut, etc.,

    Cic. Mur. 28, 58.—Also absol.:

    cadere,

    Tac. H. 4, 6; and:

    criminibus repetundarum,

    id. ib. 1, 77:

    conjurationis crimine,

    id. A. 6, 14:

    ut cecidit Fortuna Phrygum,

    Ov. M. 13, 435:

    omniaque ingrato litore vota cadunt, i. e. irrita sunt,

    remain unfulfilled, unaccomplished, Prop. 1, 17, 4 (diff. from Tib. 2, 2, 17; v. above, D. 2.); cf.:

    at mea nocturno verba cadunt zephyro,

    Prop. 1, 16, 34:

    multa renascentur, quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula,

    to fall into disuse, grow out of date, Hor. A. P. 70 —Hence of theatrical representations, to fall through, to fail, be condemned (opp. stare, to win applause;

    the fig. derived from combatants): securus cadat an recto stet fabula talo,

    Hor. Ep. 2, 1, 176.— Impers.. periculum est, ne cadatur, Aug. Don. Persev. 1.—
    2.
    Esp. of the wind (opp. surgo), to abate, subside, die away, etc.:

    cadit Eurus et umida surgunt Nubila,

    Ov. M. 8, 2:

    ventus premente nebulā cecidit,

    Liv. 29, 27, 10:

    cadente jam Euro,

    id. 25, 27, 11:

    venti vis omnis cecidit,

    id. 26, 39, 8:

    ubi primum aquilones ceciderunt,

    id. 36, 43, 11; cf.:

    sic cunctus pelagi cecidit fragor,

    Verg. A. 1, 154:

    ventosi ceciderunt murmuris aurae,

    id. E. 9, 58; id. G. 1, 354 Serv. and Wagn.—
    G.
    Rhet. and gram. t. t. of words, syllables, clauses, etc., to be terminated, end, close:

    verba melius in syllabas longiores cadunt,

    Cic. Or. 57, 194; 67, 223: qua (littera [p. 260] sc. m) nullum Graece verbum cadit, Quint. 12, 10, 31:

    plerique censent cadere tantum numerose oportere terminarique sententiam,

    Cic. Or. 59, 199; so id. Brut. 8, 34:

    apto cadens oratio,

    Quint. 9, 4, 32:

    numerus opportune cadens,

    id. 9, 4, 27:

    ultima syllaba in gravem vel duas graves cadit semper,

    id. 12, 10, 33 Spald.: similiter cadentia = omoioptôta, the ending of words with the same cases or verbal forms, diff. from similiter desinentia = omoioteleuta, similar endings of any kind, Cic. de Or. 3, 54, 206; id. Or. 34, 135; Auct. Her. 4, 20, 28; Quint. 9, 4, 42; cf. id. 9, 4, 18; 9, 3, 78; 9, 3, 79; 1, 7, 23; Aquil. Rom. Figur. §§ 25 and 26.

    Lewis & Short latin dictionary > cado

  • 12 frumentum

    frūmentum, i, n. [contr. from frugimentum, from FRVG, v. fruor; fruit, kat exochên, i. e.], corn, grain (class.; in sing. usually of corn harvested):

    Julianus scribit: frumentum id esse, quod arista in se teneat, recte Gallum definisse: lupinum vero et fabam fruges potius dici, quia non arista sed siliqua continentur, quae Servius apud Alfenum in frumento contineri putat,

    Dig. 50, 16, 77: sunt prima earum (frugum) genera: frumenta, ut triticum, hordeum;

    et legumina, ut faba, cicer,

    kinds of corn, Plin. 18, 7, 9, § 48:

    in segetibus frumentum, in quo culmus extulit spicam, etc.,

    Varr. R. R. 1, 48, 1:

    triticum vel alia frumenta,

    Col. 8, 9, 2:

    triticeum,

    Mart. 13, 12:

    Galli turpe esse ducunt frumentum manu quaerere,

    Cic. Rep. 3, 9:

    frumentum ex agris in loca tuta comportatur,

    id. Att. 5, 18, 2:

    ut in itinere copia frumenti suppeteret,

    Caes. B. G. 1, 3, 1; 1, 48, 2:

    ingens frumenti acervus,

    Hor. S. 2, 3, 111; 1, 1, 45; Liv. 2, 52; 21, 48; 23, 12; 23, 21 et saep.: tessera frumenti, a ticket giving the holder a share in the public distribution of corn, Juv. 7, 174; cf. Dict. of Antiq. pp. 580 sq., 864.—In plur. (esp. of standing grain:

    frumenta sunt proprie omnia quae aristas habent,

    Isid. Orig. 17, 3): bona, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:

    luxuriosa,

    Cic. Or. 24, 81:

    non modo frumenta in agris matura non erant, sed, etc.,

    Caes. B. G. 1, 16, 2; 1, 40, 11; 3, 9, 8 et saep.:

    frumenta autumni matura in agris,

    Sall. H. 3, 67, 20; Hor. Ep. 1, 16, 72; 2, 1, 140; Liv. 23, 32; 25, 15; 31, 2; 33, 6 et saep.—
    II.
    Transf.: frumenta, the small seeds or grains of figs, Plin. 15, 19, 21, § 82; 17, 27, 44, § 256.

    Lewis & Short latin dictionary > frumentum

  • 13 hiemps

    hĭems or hiemps, ĕmis, f. [Gr. chiôn, cheima; Sanscr. himas, snow], the winter, winter time, rainy season (cf.: bruma, solstitium).
    I.
    Lit.: aestatem autumnus sequitur, post acer hiemps fit, Enn. ap. Prisc. p. 647 P. (Ann. v. 406 Vahl.):

    solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni,

    Hor. C. 1, 4, 1: crudelis, Enn. ap. Prisc. p. 891 P. (Ann. v. 482 Vahl.);

    opp. to aestas,

    Dig. 43, 20, 1, §§

    31 and 32: dies primus est veris in Aquario, aestatis in Tauro, autumni in Leone, hiemis in Scorpione,

    Varr. R. R. 1, 28, 1; cf. id. ap. Col. 11, 2, 84; Plin. 2, 47, 47, § 125; 18, 25, 60, § 224 sq.: prodit hiems, sequitur crepitans hanc dentibus algor. Lucr. 5, 747:

    hanc vim frigorum hiememque, quam nos vix hujus urbis tectis sustinemus, excipere,

    Cic. Rab. Post. 15, 42:

    summa,

    id. Verr. 2, 4, 40, § 86; id. de Imp. Pomp. 12, 32:

    gravissimā hieme,

    Caes. B. C. 3, 8 fin.:

    jamque hiems appropinquabat,

    id. ib. 3, 9, 8:

    initā hieme,

    id. B. G. 3, 7, 1:

    jam prope hieme confectā,

    id. ib. 7, 32, 2: ante exactam hiemem, id. ib. 6, 1, 4:

    hiems jam praecipitaverat,

    id. B. C. 3, 25, 1:

    modestia hiemis,

    Tac. A. 12, 43:

    bellum difficillimum gessit hieme anni,

    in winter time, Suet. Caes. 35:

    stridebat deformis hiems,

    Juv. 4, 58: Arabes campos et montes hieme et aestate peragrantes, winter and summer, i. e. in all seasons, Cic. Div. 1, 42, 94.—In plur.:

    confligunt hiemes aestatibus acres,

    Lucr. 6, 373:

    est ubi plus tepeant hiemes?

    Hor. Ep. 1, 10, 15:

    informīs hiemes reducit Juppiter, idem Summovet,

    id. C. 2, 10, 15; 3, 1, 32:

    in his locis maturae sunt hiemes,

    Caes. B. G. 4, 20, 1; Cic. N. D. 2, 19, 49:

    seu plures hiemes, seu tribuit Juppiter ultimam,

    years, Hor. C. 1, 11, 4:

    post certas hiemes,

    id. ib. 1, 15, 35; cf.:

    sic multas hiemes atque octogensima vidit solstitia,

    Juv. 4, 92.—Personified: Hiems, Ov. M. 2, 30; 15, 212; 4, 436; Verg. A. 3, 120.—
    B.
    Transf. (mostly poet.).
    1.
    Rainy, stormy weather, a storm, tempest:

    imber Noctem hiememque ferens,

    Verg. A. 5, 11; cf.:

    non tam creber agens hiemem ruit aequore turbo,

    id. G. 3, 470:

    Juppiter horridus austris Torquet aquosam hiemem,

    id. A. 9, 671; id. G. 1, 321; Hor. Epod. 2, 52; Ov. M. 11, 490; 521; 13, 709 al.—In plur., Val. Fl. 2, 22; Stat. S. 5, 1, 36.—In prose:

    maritimos cursus praecludebat hiemis magnitudo,

    Cic. Planc. 40 fin.:

    qui (gubernator) navem ex hieme marique scopuloso servat,

    Nep. Att. 10 fin.
    2.
    In gen., cold, chill; tempest, violence ( poet.):

    sic letalis hiems paulatim in pectora venit,

    a deadly chill, Ov. M. 2, 827; cf. Mart. 2, 46, 7:

    Vesuvinus apex et flammea diri Montis hiems,

    the fiery tempest, Stat. S. 3, 5, 72;

    so of Vesuvius: vix dum ignea montem Torsit hiems,

    Val. Fl. 4, 508:

    instamus jactu telorum et ferrea nimbis Certat hiems,

    the iron storm, shower of weapons, Stat. Th. 5, 386.—
    II.
    Trop.
    1.
    Cold, storm ( poet.):

    ab illa Pessima (die) mutati coepit amoris hiems,

    cold, Ov. H. 5, 34:

    hiems rerum,

    the storm of war, disturbance of war, Claud. B. Get. 151.—
    2.
    Trouble, distress:

    suae senectuti acriorem hiemem parat, quom illam inportunam tempestatem conciet,

    Plaut. Trin. 2, 3, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > hiemps

  • 14 Hiems

    hĭems or hiemps, ĕmis, f. [Gr. chiôn, cheima; Sanscr. himas, snow], the winter, winter time, rainy season (cf.: bruma, solstitium).
    I.
    Lit.: aestatem autumnus sequitur, post acer hiemps fit, Enn. ap. Prisc. p. 647 P. (Ann. v. 406 Vahl.):

    solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni,

    Hor. C. 1, 4, 1: crudelis, Enn. ap. Prisc. p. 891 P. (Ann. v. 482 Vahl.);

    opp. to aestas,

    Dig. 43, 20, 1, §§

    31 and 32: dies primus est veris in Aquario, aestatis in Tauro, autumni in Leone, hiemis in Scorpione,

    Varr. R. R. 1, 28, 1; cf. id. ap. Col. 11, 2, 84; Plin. 2, 47, 47, § 125; 18, 25, 60, § 224 sq.: prodit hiems, sequitur crepitans hanc dentibus algor. Lucr. 5, 747:

    hanc vim frigorum hiememque, quam nos vix hujus urbis tectis sustinemus, excipere,

    Cic. Rab. Post. 15, 42:

    summa,

    id. Verr. 2, 4, 40, § 86; id. de Imp. Pomp. 12, 32:

    gravissimā hieme,

    Caes. B. C. 3, 8 fin.:

    jamque hiems appropinquabat,

    id. ib. 3, 9, 8:

    initā hieme,

    id. B. G. 3, 7, 1:

    jam prope hieme confectā,

    id. ib. 7, 32, 2: ante exactam hiemem, id. ib. 6, 1, 4:

    hiems jam praecipitaverat,

    id. B. C. 3, 25, 1:

    modestia hiemis,

    Tac. A. 12, 43:

    bellum difficillimum gessit hieme anni,

    in winter time, Suet. Caes. 35:

    stridebat deformis hiems,

    Juv. 4, 58: Arabes campos et montes hieme et aestate peragrantes, winter and summer, i. e. in all seasons, Cic. Div. 1, 42, 94.—In plur.:

    confligunt hiemes aestatibus acres,

    Lucr. 6, 373:

    est ubi plus tepeant hiemes?

    Hor. Ep. 1, 10, 15:

    informīs hiemes reducit Juppiter, idem Summovet,

    id. C. 2, 10, 15; 3, 1, 32:

    in his locis maturae sunt hiemes,

    Caes. B. G. 4, 20, 1; Cic. N. D. 2, 19, 49:

    seu plures hiemes, seu tribuit Juppiter ultimam,

    years, Hor. C. 1, 11, 4:

    post certas hiemes,

    id. ib. 1, 15, 35; cf.:

    sic multas hiemes atque octogensima vidit solstitia,

    Juv. 4, 92.—Personified: Hiems, Ov. M. 2, 30; 15, 212; 4, 436; Verg. A. 3, 120.—
    B.
    Transf. (mostly poet.).
    1.
    Rainy, stormy weather, a storm, tempest:

    imber Noctem hiememque ferens,

    Verg. A. 5, 11; cf.:

    non tam creber agens hiemem ruit aequore turbo,

    id. G. 3, 470:

    Juppiter horridus austris Torquet aquosam hiemem,

    id. A. 9, 671; id. G. 1, 321; Hor. Epod. 2, 52; Ov. M. 11, 490; 521; 13, 709 al.—In plur., Val. Fl. 2, 22; Stat. S. 5, 1, 36.—In prose:

    maritimos cursus praecludebat hiemis magnitudo,

    Cic. Planc. 40 fin.:

    qui (gubernator) navem ex hieme marique scopuloso servat,

    Nep. Att. 10 fin.
    2.
    In gen., cold, chill; tempest, violence ( poet.):

    sic letalis hiems paulatim in pectora venit,

    a deadly chill, Ov. M. 2, 827; cf. Mart. 2, 46, 7:

    Vesuvinus apex et flammea diri Montis hiems,

    the fiery tempest, Stat. S. 3, 5, 72;

    so of Vesuvius: vix dum ignea montem Torsit hiems,

    Val. Fl. 4, 508:

    instamus jactu telorum et ferrea nimbis Certat hiems,

    the iron storm, shower of weapons, Stat. Th. 5, 386.—
    II.
    Trop.
    1.
    Cold, storm ( poet.):

    ab illa Pessima (die) mutati coepit amoris hiems,

    cold, Ov. H. 5, 34:

    hiems rerum,

    the storm of war, disturbance of war, Claud. B. Get. 151.—
    2.
    Trouble, distress:

    suae senectuti acriorem hiemem parat, quom illam inportunam tempestatem conciet,

    Plaut. Trin. 2, 3, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > Hiems

  • 15 hiems

    hĭems or hiemps, ĕmis, f. [Gr. chiôn, cheima; Sanscr. himas, snow], the winter, winter time, rainy season (cf.: bruma, solstitium).
    I.
    Lit.: aestatem autumnus sequitur, post acer hiemps fit, Enn. ap. Prisc. p. 647 P. (Ann. v. 406 Vahl.):

    solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni,

    Hor. C. 1, 4, 1: crudelis, Enn. ap. Prisc. p. 891 P. (Ann. v. 482 Vahl.);

    opp. to aestas,

    Dig. 43, 20, 1, §§

    31 and 32: dies primus est veris in Aquario, aestatis in Tauro, autumni in Leone, hiemis in Scorpione,

    Varr. R. R. 1, 28, 1; cf. id. ap. Col. 11, 2, 84; Plin. 2, 47, 47, § 125; 18, 25, 60, § 224 sq.: prodit hiems, sequitur crepitans hanc dentibus algor. Lucr. 5, 747:

    hanc vim frigorum hiememque, quam nos vix hujus urbis tectis sustinemus, excipere,

    Cic. Rab. Post. 15, 42:

    summa,

    id. Verr. 2, 4, 40, § 86; id. de Imp. Pomp. 12, 32:

    gravissimā hieme,

    Caes. B. C. 3, 8 fin.:

    jamque hiems appropinquabat,

    id. ib. 3, 9, 8:

    initā hieme,

    id. B. G. 3, 7, 1:

    jam prope hieme confectā,

    id. ib. 7, 32, 2: ante exactam hiemem, id. ib. 6, 1, 4:

    hiems jam praecipitaverat,

    id. B. C. 3, 25, 1:

    modestia hiemis,

    Tac. A. 12, 43:

    bellum difficillimum gessit hieme anni,

    in winter time, Suet. Caes. 35:

    stridebat deformis hiems,

    Juv. 4, 58: Arabes campos et montes hieme et aestate peragrantes, winter and summer, i. e. in all seasons, Cic. Div. 1, 42, 94.—In plur.:

    confligunt hiemes aestatibus acres,

    Lucr. 6, 373:

    est ubi plus tepeant hiemes?

    Hor. Ep. 1, 10, 15:

    informīs hiemes reducit Juppiter, idem Summovet,

    id. C. 2, 10, 15; 3, 1, 32:

    in his locis maturae sunt hiemes,

    Caes. B. G. 4, 20, 1; Cic. N. D. 2, 19, 49:

    seu plures hiemes, seu tribuit Juppiter ultimam,

    years, Hor. C. 1, 11, 4:

    post certas hiemes,

    id. ib. 1, 15, 35; cf.:

    sic multas hiemes atque octogensima vidit solstitia,

    Juv. 4, 92.—Personified: Hiems, Ov. M. 2, 30; 15, 212; 4, 436; Verg. A. 3, 120.—
    B.
    Transf. (mostly poet.).
    1.
    Rainy, stormy weather, a storm, tempest:

    imber Noctem hiememque ferens,

    Verg. A. 5, 11; cf.:

    non tam creber agens hiemem ruit aequore turbo,

    id. G. 3, 470:

    Juppiter horridus austris Torquet aquosam hiemem,

    id. A. 9, 671; id. G. 1, 321; Hor. Epod. 2, 52; Ov. M. 11, 490; 521; 13, 709 al.—In plur., Val. Fl. 2, 22; Stat. S. 5, 1, 36.—In prose:

    maritimos cursus praecludebat hiemis magnitudo,

    Cic. Planc. 40 fin.:

    qui (gubernator) navem ex hieme marique scopuloso servat,

    Nep. Att. 10 fin.
    2.
    In gen., cold, chill; tempest, violence ( poet.):

    sic letalis hiems paulatim in pectora venit,

    a deadly chill, Ov. M. 2, 827; cf. Mart. 2, 46, 7:

    Vesuvinus apex et flammea diri Montis hiems,

    the fiery tempest, Stat. S. 3, 5, 72;

    so of Vesuvius: vix dum ignea montem Torsit hiems,

    Val. Fl. 4, 508:

    instamus jactu telorum et ferrea nimbis Certat hiems,

    the iron storm, shower of weapons, Stat. Th. 5, 386.—
    II.
    Trop.
    1.
    Cold, storm ( poet.):

    ab illa Pessima (die) mutati coepit amoris hiems,

    cold, Ov. H. 5, 34:

    hiems rerum,

    the storm of war, disturbance of war, Claud. B. Get. 151.—
    2.
    Trouble, distress:

    suae senectuti acriorem hiemem parat, quom illam inportunam tempestatem conciet,

    Plaut. Trin. 2, 3, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > hiems

  • 16 intellectus

    1.
    intellectus, a, um, Part., from intellego.
    2.
    intellectus, ūs, m. [intellego], a perceiving, discerning.
    I.
    Lit., perception, discernment by the senses:

    saporum,

    Plin. 11, 37, 65, § 174:

    acrimoniae,

    id. 19, 8, 54, § 171:

    nec est intellectus ullus in odore vel sapore,

    i. e. the poison cannot be perceived either by the taste or smell, id. 11, 53, 116, § 280:

    intellectus in cortice protinus peritis,

    good judges know a tree by its bark, id. 16, 39, 76, § 196.—
    II.
    Trop.
    A.
    Understanding, comprehension:

    quīs neque boni intellectus neque mali cura,

    Tac. A. 6, 36:

    alicujus rei intellectum amittere,

    Sen. Ben. 3, 17:

    capere intellectum disciplinarum,

    Quint. 1, 1, 15:

    intellectu consequi aliquid,

    id. 2, 5, 22:

    elephantis intellectus sermonis patrii,

    Plin. 8, 1, 1, § 1:

    nullum animal minus docile existimatur minorisve intellectus,

    id. 29, 6, 34, § 106:

    dissimulare intellectum insidiarum,

    Tac. A. 13, 38:

    intellectu carere,

    to be unintelligible, Quint. 1, 1, 28:

    rudis Corinthiorum,

    Vell. 1, 13, 5: intellectum habere, to be understood:

    hiems et ver et aestas intellectum ac vocabula habent, autumni perinde nomen ac bona ignorantur,

    Tac. G. 26.—
    B.
    Meaning, sense, signification of a word:

    verba quaedam diversos intellectus habent, ut cerno,

    Quint. 7, 9, 2:

    in obscenum intellectum sermo detortus,

    id. 8, 3, 44; id. 1, 7, 13.—
    C.
    Knowledge of a language, understanding:

    Latini sermonis intellectum habere,

    Gai. Inst. 3, 93.—
    D.
    Understanding, i. e. the faculty of understanding, intellect:

    per analogiam nostro intellectu et honestum et bonum judicante,

    Sen. Ep. 120:

    in errorem intellectum inducere,

    App. Dogm. Plat. 1, p. 7, 3:

    intellectu carere,

    to be without understanding, Dig. 29, 2, 92:

    aliquem intellectum habere,... nullum intellectum habere,

    Gai. Inst. 3, 109.

    Lewis & Short latin dictionary > intellectus

  • 17 sub

    sŭb (on the form sus from subs v. infra, III.), prep. with acc. and abl. [perh. for es-ub, ens-ub, = ens (eis) and hupo; Sanscr. upa; cf. Curt. Gr. Etym. p. 290], under.
    I.
    With abl., to point out the object under which a thing is situated or takes place (Gr. hupo, with dat. or gen.), under, below, beneath, underneath.
    A.
    Of space:

    si essent, qui sub terrā semper habitavissent... nec tamen exissent umquam supra terram,

    Cic. N. D. 2, 37, 95; Plaut. Capt. 3, 5, 72:

    sub aquā,

    id. Cas. 2, 6, 28:

    sub vestimentis,

    id. Ep. 2, 2, 32; Liv. 1, 58; cf.: saepe est sub palliolo sordido sapientia, Caecil. ap. Cic. Tusc. 3, 23, 56:

    ingenium ingens Inculto latet hoc sub corpore,

    Hor. S. 1, 3, 34:

    sub pellibus hiemare,

    Caes. B. C. 3, 13, 5; cf. Liv. 23, 18, 15:

    manet sub Jove frigido Venator,

    Hor. C. 1, 1, 25:

    sub divo moreris,

    id. ib. 2, 3, 23:

    vitam sub divo agat,

    id. ib. 3, 2, 5 (v. divus, II.):

    sub terrā vivi demissi sunt,

    Liv. 22, 57:

    sub hoc jugo dictator Aequos misit,

    id. 3, 28, 11:

    pone (me) sub curru nimium propinqui Solis,

    Hor. C. 1, 22, 21 et saep.— Trop.:

    non parvum sub hoc verbo furtum latet,

    Cic. Agr. 3, 3, 12.—
    2.
    Transf., of lofty objects, at the foot of which, or in whose immediate neighborhood, any thing is situated, under, below, beneath, at the foot of, at, by, near, before:

    sub monte consedit,

    Caes. B. G. 1, 48; so,

    sub monte considere,

    id. ib. 1, 21:

    sub colle constituere,

    id. ib. 7, 49:

    sub montis radicibus esse,

    id. ib. 7, 36 al.:

    sub ipsis Numantiae moenibus,

    Cic. Rep. 1, 11, 17:

    est ager sub urbe,

    Plaut. Trin. 2, 4, 107; so,

    sub urbe,

    Ter. Ad. 5, 8, 26; Varr. R. R. 1, 50, 2; Hor. C. 3, 19, 4:

    sub Veteribus,

    Plaut. Curc. 4, 1, 19:

    sub Novis,

    Cic. de Or. 2, 66, 266 Orell. N. cr.; id. Ac. 2, 22, 70 Goer. N. cr.; cf. Varr. L. L. 6, § 59 Müll.:

    sub basilicā,

    Plaut. Curc. 4, 1, 11 et saep.— Trop.:

    sub oculis domini suam probare operam studebant,

    Caes. B. C. 1, 57 fin.:

    omnia sub oculis erant,

    Liv. 4, 28; cf. Vell. 2, 21, 3:

    classem sub ipso ore urbis incendit,

    Flor. 2, 15.—
    B.
    Of time, in, within, during, at, by:

    ne sub ipsā profectione milites oppidum irrumperent,

    Caes. B. C. 1, 27:

    sub decessu suo,

    Hirt. B. G. 8, 49:

    sub luce,

    Ov. M. 1, 494; Hor. A. P. 363; Liv. 25, 24:

    sub eodem tempore,

    Ov. F. 5, 491:

    sub somno,

    Cels. 3, 18 med. al.—
    C.
    In other relations, where existence under or in the immediate vicinity of any thing may be conceived.
    1.
    Under, in rank or order; hence, next to, immediately after: Euryalumque Helymus sequitur;

    quo deinde sub ipso Ecce volat calcemque terit jam calce Diores,

    Verg. A. 5, 322.—
    2.
    In gen., of subjection, domination, stipulation, influence, effect, reason, etc., under, beneath, with:

    omnes ordine sub signis ducam legiones meas,

    under my standards, Plaut. Ps. 2, 4, 71: sub armis vitam cernere, Enn. ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll. (Trag. v. 297 Vahl.); so,

    sub armis,

    Caes. B. C. 1, 41; 1, 42:

    sub sarcinis,

    id. B. G. 2, 17; 3, 24:

    sub onere,

    id. B. C. 1, 66 et saep.—
    3.
    Trop., under, subject to, in the power of; during, in the time of, upon, etc.:

    sub Veneris regno vapulo, non sub Jovis,

    Plaut. Ps. 1, 1, 13:

    sub regno esse,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    sub imperio alicujus esse,

    Ter. Heaut. 2, 2, 4:

    sub dicione atque imperio alicujus esse,

    Caes. B. G. 1, 31; Auct. B. Alex. 66, 6; Sall. J. 13, 1; Nep. Con. 4, 4; id. Eum. 7, 1; cf.:

    sub Corbulone Armenios pellere,

    Tac. H. 3, 24: sub manu alicujus esse, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 2;

    sub rege,

    Cic. Rep. 2, 23, 43; Hor. C. 3, 5, 9:

    sub Hannibale,

    Liv. 25, 40:

    sub dominā meretrice,

    Hor. Ep. 1, 2, 25:

    sub nutrice,

    id. ib. 2, 1, 99:

    sub judice lis est,

    id. A. P. 78:

    praecipua sub Domitiano miseriarum pars erat,

    during the reign of, Tac. Agr. 45:

    scripsit sub Nerone novissimis annis,

    Plin. Ep. 3, 5, 5:

    gnarus sub Nerone temporum,

    Tac. Agr. 6; Suet. Tit. 8 et saep.:

    sub vulnere,

    from the effects of the wound, Ov. M. 5, 62; cf.:

    sub judice,

    under, id. ib. 13, 190:

    nullo sub indice,

    forced by no betrayer, id. ib. 13, 34.—So in certain phrases where the simple abl. is more freq.:

    sub pacto abolitionis dominationem deponere,

    Quint. 9, 2, 97:

    sub condicione,

    Liv. 6, 40, 8 Weissenb. ad loc.:

    sub condicionibus,

    id. 21, 12, 4:

    sub eā condicione, ne cui fidem meam obstringam,

    Plin. Ep. 4, 13, 11:

    sub eā condicione, si esset, etc.,

    id. ib. 8, 18, 4; so,

    sub condicione, ut (ne, si, etc.),

    Suet. Tib. 44; 13; id. Caes. 68; id. Claud. 24; id. Vit. 6:

    sub specie (= specie, or per speciem): sub specie infidae pacis quieti,

    Liv. 9, 45, 5; 36, 7, 12; 44, 24, 4:

    sub tutelae specie,

    Curt. 10, 6, 21; Sen. Ben. 1, 4, 2; cf.:

    sub nomine pacis bellum latet,

    Cic. Phil. 12, 7, 17:

    sub alienis auspiciis rem gerere,

    Val. Max. 3, 2, 6:

    sub lege, ne,

    Suet. Aug. 21:

    sub exceptione, si,

    id. Caes. 78:

    sub poenā mortis,

    id. Calig. 48:

    servitutis,

    id. Tib. 36 et saep.:

    sub frigido sudore mori,

    Cels. 5, 26, 31 fin.
    II.
    With acc., to point out the object under which a thing comes, goes, extends, etc. (Gr. hupo, with acc.), under, below, beneath.
    A.
    Of space, usually with verbs of motion:

    et datores et factores omnes subdam sub solum,

    Plaut. Curc. 2, 3, 18:

    manum sub vestimenta deferre,

    id. Bacch. 3, 3, 78:

    cum tota se luna sub orbem solis subjecisset,

    Cic. Rep. 1, 16, 25:

    exercitum sub jugum mittere,

    Caes. B. G. 1, 7; 1, 12; Sall. J. 38, 9 Dietsch ad loc.:

    sub furcam ire,

    Hor. S. 2, 7, 66:

    sub divum rapere,

    id. C. 1, 18, 13:

    sub terras ire,

    Verg. A. 4, 654. — Trop.:

    sub judicium sapientis et delectum cadunt,

    Cic. Fin. 3, 18, 61:

    quae sub sensus subjecta sunt,

    id. Ac. 2, 23, 74:

    quod sub aurium mensuram aliquam cadat,

    id. Or. 20, 67:

    columbae Ipsa sub ora viri venere,

    Verg. A. 6, 191:

    quod sub oculos venit,

    Sen. Ben. 1, 5, 6.—Rarely with verb of rest:

    quidquid sub Noton et Borean hominum sumus,

    Luc. 7, 364.—
    2.
    Transf. (cf. supra, I. A. 2.), of lofty objects, to the foot of which, or into whose immediate neighborhood, any thing comes, or near to which it extends, under, below, beneath, to, near to, close to, up to, towards, etc.:

    sub montem succedunt milites,

    Caes. B. C. 1, 45:

    sub ipsum murum fons aquae prorumpebat,

    Hirt. B. G. 8, 41:

    missi sunt sub muros,

    Liv. 44, 45:

    Judaei sub ipsos muros struxere aciem,

    Tac. H. 5, 11; 3, 21:

    aedes suas detulit sub Veliam,

    Cic. Rep. 2, 31, 54:

    arat finem sub utrumque colonus,

    Hor. S. 2, 1, 35:

    jactatus amnis Ostia sub Tusci,

    id. ib. 2, 2, 33:

    (hostem) mediam ferit ense sub alvum,

    Ov. M. 12, 389:

    sub orientem secutus Armenios,

    Flor. 3, 5.—
    B.
    Of time, denoting a close approximation.
    1.
    Before, towards, about, shortly before, up to, until:

    Pompeius sub noctem naves solvit,

    Caes. B. C. 1, 28; so,

    sub noctem,

    Verg. A. 1, 662; Hor. C. 1, 9, 19; id. S. 2, 1, 9; 2, 7, 109; id. Ep. 2, 2, 169:

    sub vesperum,

    Caes. B. G. 2, 33; id. B. C. 1, 42:

    sub lucem,

    id. B. G. 7, 83; Verg. G. 1, 445:

    sub lumina prima,

    Hor. S. 2, 7, 33:

    sub tempus edendi,

    id. Ep. 1, 16, 22:

    sub dies festos,

    Cic. Q. Fr. 2, 1, 1:

    sub galli cantum,

    Hor. S. 1, 1, 10:

    usque sub extremum brumae intractabilis imbrem,

    Verg. G. 1, 211:

    simulacra Visa sub obscurum noctis,

    id. ib. 1, 478:

    prima vel autumni sub frigora,

    id. ib. 2, 321:

    quod (bellum) fuit sub recentem pacem,

    Liv. 21, 2, 1.—
    2.
    After, immediately after, just after, immediately upon:

    sub eas (litteras) statim recitatae sunt tuae,

    Cic. Fam. 10, 16, 1; cf. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4:

    sub haec dicta omnes procubuerunt,

    Liv. 7, 31:

    sub adventum praetoris,

    id. 23, 15, 1; 23, 16, 3; 45, 10, 10:

    sub hanc vocem fremitus variantis multitudinis fuit,

    id. 35, 31:

    sub hoc erus inquit,

    hereupon, Hor. S. 2, 8, 43.—
    C.
    In other relations, in which a coming under any thing may be conceived:

    lepide hoc succedit sub manus negotium,

    comes to hand, convenient, Plaut. Mil. 3, 2, 59:

    sub manus succedere,

    id. ib. 4, 4, 7; id. Pers. 4, 1, 2: sub manum submittere, at hand, convenient, Auct. B. Afr. 36, 1:

    sub ictum venire,

    Liv. 27, 18:

    sub manum annuntiari,

    Suet. Aug. 49 (al. sub manu; cf.

    supra, I. C.): sub legum et judiciorum potestatem cadere,

    Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

    sub populi Romani imperium dicionemque cadere,

    id. Font. 5, 12 (1, 2):

    incolas sub potestatem Atheniensium redigere,

    Nep. Milt. 1:

    matrimonium vos sub legis superbissimae vincula conicitis,

    Liv. 4, 4:

    sub unum fortunae ictum totas vires regni cadere pati,

    Curt. 3, 8, 2.—
    III.
    In composition, the b remains unchanged before vowels and before b, d, j, l, n, s, t, v. Before m and r it is frequently, and before the remaining consonants, c, f, g, p, it is regularly assimilated. Yet here the MSS. vary, as in ob, ad, in, etc. Before some words commencing with c. p, t, it assumes the form sus, by the rejection of the b from a collateral form subs (analog. to abs); e. g. suscipio, suscito, suspendo, sustineo, sustuli, sustollo. Before s, with a following consonant, there remains merely su in the words suspicio, suspicor, suspiro; cf., however: substerno, substituo, substo, substruo al.; v. esp. Neue, Formenl. 2, 775 sqq.—
    B.
    In composition, sub denotes,
    1.
    Lit., a being situated or contained under, a putting or bringing under, or a going in under any thing: subaeratus, subcavus; subdo, subigo, subicio; subhaereo, subaperio; subedo.—
    2.
    Hence, also, a concealing or being concealed behind something; a secret action: subnoto, surripio, suffuror, subausculto, suborno. —
    3.
    Transf., a being placed or ranked under: subcenturio, subcurator, subcustos, etc.; or a being or doing any thing in a lower or inferior degree, a little, somewhat, rather, slightly: subabsurdus, subagrestis, subalbus, etc.; subaccusare, subirascor, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > sub

  • 18 tempestas

    tempestas, ātis (collat. form tempe-stūs, ūtis; v. in the foll.; gen. plur. tempestatium, Vitr. 9, 6, 3), f. [tempus].
    I.
    A [p. 1850] portion, point, or space of time, a time, season, period, hôra (so mostly ante-class. and poet.; syn. tempus): SOL OCCASVS SVPREMA TEMPESTAS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 17, 2, 10; cf.:

    in duodecim tabulis: SOLIS OCCASV DIEI SVPREMA TEMPESTAS ESTO: libri augurum pro tempestate tempestutem dicunt, supremum augurii tempus,

    Varr. L. L. 7, § 51 Müll. N. cr.: jam quā tempestate vivo certe sine ad me recipio, Lucil. ap. Non. 407, 31:

    eā tempestate flos poëtarum fuit,

    Plaut. Cas. prol. 18:

    verum tempestas quondam cum vixi fuit, Quom, etc.,

    id. Truc. 2, 4, 29:

    eādemque tempestate multis signis Lacedaemoniis calamitas denuntiabatur,

    Cic. Div. 1, 34, 75:

    quā tempestate juvencos egerat a stabulis,

    Prop. 4, 9, 1:

    non ego pro mundi regno magis anxius illā Tempestate fui, qua, etc.,

    Ov. M. 1, 183: tertia te Phthiae tempestas laeta locabit, the third day (a translation of the Homeric êmati ken tritatôi, Il. 9, 363), Cic. poët. Div. 1, 25, 52:

    quā tempestate Poenus in Italiam venit,

    Cic. de Or. 3, 38, 153; cf. id. Or. 49, 164:

    fuere item eā tempestate, qui crederent, etc.,

    Sall. C. 17, 7; Curt. 4, 2, 11; 6, 2, 15:

    illā tempestate,

    Liv. 27, 37, 13; Curt. 3, 1, 2:

    hac tempestate,

    Sall. J. 3, 1; 13, 7; Vell. 2, 78; Just. 19, 2, 3; 25, 2, 8: sic omnia nimia, cum vel in tempestate vel in agris vel in corporibus laetiora fuerunt, in contraria fere convertuntur (a transl. of the Platonic en hôrais te kai en phutois kai en sômasi), Cic. Rep. 1, 44, 68.— In plur.: quam te post multis tueor tempestatibus, Pac. ap. Non. 407, 33:

    cis paucas tempestates, augebis, etc.,

    Plaut. Most. 1, 1, 18:

    multis tempestatibus haud sane quisquam Romae virtute magnus fuit,

    Sall. C. 53, 5:

    Sulla sollertissimus omnium in paucis tempestatibus factus est,

    id. J. 96, 1:

    Evander, qui multis ante tempestatibus ea tenuerat loca,

    Liv. 1, 5, 2.—
    II.
    Time, with respect to its physical qualities, weather (the predom. and class. signif. of the word).
    A.
    Lit., of good as well as of bad weather: tum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.; cf. infra, in plur.); Varr. ap. Non. 408, 5:

    liquida,

    Plaut. Most. 3, 2, 64; cf.:

    liquidissima caeli,

    Lucr. 4, 169:

    nactus idoneam ad navigandum tempestatem,

    Caes. B. G. 4, 23; cf. Cic. Q. Fr. 2, 2, 4:

    secunda,

    Tac. Agr. 38:

    fuit pridie Quinquatrus egregia tempestas,

    Cic. Att. 9, 13, 2:

    tempestatem praetermittere,

    id. Fam. 14, 4, 5:

    cum tempestas arridet,

    Lucr. 2, 32; cf. id. 5, 1395:

    unde haec tam clara repente Tempestas?

    Verg. A. 9, 20.—In plur.: tempestates serenae riserunt risu Jovis, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 254 (Ann. v. 445 Vahl.):

    dum tempestates assunt,

    Lucr. 1, 178:

    et comites et tempestates et navem idoneam ut habeas, diligenter videbis,

    Cic. Fam. 16, 1, 2; Cels. 2, 1.—
    2.
    Esp., of bad or stormy weather, a storm, tempest (cf.:

    procella, hiemps): turbida tempestas heri fuit,

    Plaut. Rud. 4, 3, 3; so,

    turbida,

    Lucr. 6, 376; Caes. B. C. 2, 22:

    saeva,

    Plaut. Rud. 4, 2, 12; Lucr. 6, 458:

    perfrigida,

    Cic. Verr. 2, 4, 40, § 86:

    turbulenta,

    id. ib. 2, 5, 10, §

    26: foeda,

    Liv. 2, 62; Verg. G. 1, 323:

    horrida,

    Hor. Epod. 13, 1:

    demissa ab Euro,

    id. C. 3, 17, 11:

    tempestas venit, Confringit tegulas imbricesque,

    Plaut. Most. 1, 2, 27:

    tanta tempestas cooritur, ut, etc.,

    Caes. B. C. 1, 48:

    tempestas naves adflixit,

    id. ib. 3, 27:

    vis tempestatis,

    Cic. Rep. 4, 8, 8:

    maximo imbri, tempestate, ventis, procellis, etc.,

    id. Phil. 5, 6, 15:

    nautae cum adversā tempestate in alto jactarentur,

    id. Inv. 2, 31, 95:

    si segetibus tempestas nocuerit,

    id. N. D. 2, 66, 167:

    si tempestas a vertice silvis Incubuit,

    Verg. G. 2, 310:

    tempestas sine more furit,

    id. A. 5, 694.—In plur.:

    duo genera esse caelestis injuriae meminisse debemus: unum quod tempestates vocamus, in quibus grandines, procellae, ceteraque similia intelleguntur, etc.,

    Plin. 18, 28, 69, § 278:

    magnis commotis tempestatibus, fluvius ita magnus factus est, ut, etc.,

    Cic. Inv. 2, 31, 96; Plaut. Merc. 1, 2, 86:

    etiam summi gubernatores in magnis tempestatibus a vectoribus admoneri solent,

    Cic. Phil. 7, 9, 27:

    ut tempestates saepe certo aliquo caeli signo commoventur,

    id. Mur. 17, 36:

    procellae, tempestates,

    id. Off. 2, 6, 19; Varr. R. R. 3, 10, 3:

    autumni,

    Verg. G. 1, 311; Caes. B. G. 4, 34. —
    3.
    Personified: Tempestātes, the weather-goddesses, the weather: (Lucius Scipio) CEPIT. CORSICA. ALERIAQVE. VRBE. DEDET TEMPESTATIBVS AIDE MERITO, Inscrr. Scip. in Inscr. Orell. 552; Cic. N. D. 3, 20, 51; Hor. Epod. 10, 24; cf. in sing. Tempestas, Ov. F 6, 193. —
    B.
    Trop. (like our storm, tempest, =), commotion, disturbance; calamity, misfortune:

    qui in hac tempestate populi jactemur et fluctibus,

    Cic. Planc. 4, 11:

    comitiorum,

    id. Mur. 17, 36:

    video quanta tempestas invidiae nobis impendeat,

    id. Cat. 1, 9, 22:

    periculi tempestas,

    id. Sest. 47, 101:

    tempestas horribilis Gallici adventus,

    id. Rep. 2, 6, 11:

    quanta per Idaeos tempestas ierit campos,

    Verg. A. 7, 223:

    eā ipsā tempestate eversam esse rem publicam,

    Cic. Att. 10, 4, 5:

    tempestas popularis,

    id. Sest. 67, 140:

    vis illa fuit et ruina quaedam atque tempestas et quidvis potius quam judicium,

    id. Clu. 35, 96:

    communis Siculorum tempestas (i. e. Verres),

    id. Verr. 2, 2, 37, § 91:

    haud ignari quanta invidiae immineret tempestas,

    Liv. 3, 38, 6:

    (scurra) Pernicies et tempestates barathrumque macelli,

    Hor. Ep. 1, 15, 31:

    belli,

    Stat. Th. 3, 229; Sen. Agam. 63.—In plur.:

    in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari quam, etc.,

    Cic. Rep. 1, 1, 1:

    immoderatae tempestates,

    id. N. D. 1, 2, 4:

    navis rei publicae fluitans in alto tempestatibus,

    id. Sest. 20, 46; id. de Or. 1, 1, 2; id. Fam. 9, 6, 4; Hor. Ep. 2, 2, 85 al.—
    2.
    A storm, shower, i. e. a throng, multitude, etc.:

    querelarum,

    Cic. Pis. 36, 89:

    turbida telorum,

    Verg. A. 12, 284; Claud. in Ruf. 1, 102.

    Lewis & Short latin dictionary > tempestas

  • 19 Tempestates

    tempestas, ātis (collat. form tempe-stūs, ūtis; v. in the foll.; gen. plur. tempestatium, Vitr. 9, 6, 3), f. [tempus].
    I.
    A [p. 1850] portion, point, or space of time, a time, season, period, hôra (so mostly ante-class. and poet.; syn. tempus): SOL OCCASVS SVPREMA TEMPESTAS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 17, 2, 10; cf.:

    in duodecim tabulis: SOLIS OCCASV DIEI SVPREMA TEMPESTAS ESTO: libri augurum pro tempestate tempestutem dicunt, supremum augurii tempus,

    Varr. L. L. 7, § 51 Müll. N. cr.: jam quā tempestate vivo certe sine ad me recipio, Lucil. ap. Non. 407, 31:

    eā tempestate flos poëtarum fuit,

    Plaut. Cas. prol. 18:

    verum tempestas quondam cum vixi fuit, Quom, etc.,

    id. Truc. 2, 4, 29:

    eādemque tempestate multis signis Lacedaemoniis calamitas denuntiabatur,

    Cic. Div. 1, 34, 75:

    quā tempestate juvencos egerat a stabulis,

    Prop. 4, 9, 1:

    non ego pro mundi regno magis anxius illā Tempestate fui, qua, etc.,

    Ov. M. 1, 183: tertia te Phthiae tempestas laeta locabit, the third day (a translation of the Homeric êmati ken tritatôi, Il. 9, 363), Cic. poët. Div. 1, 25, 52:

    quā tempestate Poenus in Italiam venit,

    Cic. de Or. 3, 38, 153; cf. id. Or. 49, 164:

    fuere item eā tempestate, qui crederent, etc.,

    Sall. C. 17, 7; Curt. 4, 2, 11; 6, 2, 15:

    illā tempestate,

    Liv. 27, 37, 13; Curt. 3, 1, 2:

    hac tempestate,

    Sall. J. 3, 1; 13, 7; Vell. 2, 78; Just. 19, 2, 3; 25, 2, 8: sic omnia nimia, cum vel in tempestate vel in agris vel in corporibus laetiora fuerunt, in contraria fere convertuntur (a transl. of the Platonic en hôrais te kai en phutois kai en sômasi), Cic. Rep. 1, 44, 68.— In plur.: quam te post multis tueor tempestatibus, Pac. ap. Non. 407, 33:

    cis paucas tempestates, augebis, etc.,

    Plaut. Most. 1, 1, 18:

    multis tempestatibus haud sane quisquam Romae virtute magnus fuit,

    Sall. C. 53, 5:

    Sulla sollertissimus omnium in paucis tempestatibus factus est,

    id. J. 96, 1:

    Evander, qui multis ante tempestatibus ea tenuerat loca,

    Liv. 1, 5, 2.—
    II.
    Time, with respect to its physical qualities, weather (the predom. and class. signif. of the word).
    A.
    Lit., of good as well as of bad weather: tum tonuit laevum bene tempestate serenā, Enn. ap. Cic. Div. 2, 39, 82 (Ann. v. 517 Vahl.; cf. infra, in plur.); Varr. ap. Non. 408, 5:

    liquida,

    Plaut. Most. 3, 2, 64; cf.:

    liquidissima caeli,

    Lucr. 4, 169:

    nactus idoneam ad navigandum tempestatem,

    Caes. B. G. 4, 23; cf. Cic. Q. Fr. 2, 2, 4:

    secunda,

    Tac. Agr. 38:

    fuit pridie Quinquatrus egregia tempestas,

    Cic. Att. 9, 13, 2:

    tempestatem praetermittere,

    id. Fam. 14, 4, 5:

    cum tempestas arridet,

    Lucr. 2, 32; cf. id. 5, 1395:

    unde haec tam clara repente Tempestas?

    Verg. A. 9, 20.—In plur.: tempestates serenae riserunt risu Jovis, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 254 (Ann. v. 445 Vahl.):

    dum tempestates assunt,

    Lucr. 1, 178:

    et comites et tempestates et navem idoneam ut habeas, diligenter videbis,

    Cic. Fam. 16, 1, 2; Cels. 2, 1.—
    2.
    Esp., of bad or stormy weather, a storm, tempest (cf.:

    procella, hiemps): turbida tempestas heri fuit,

    Plaut. Rud. 4, 3, 3; so,

    turbida,

    Lucr. 6, 376; Caes. B. C. 2, 22:

    saeva,

    Plaut. Rud. 4, 2, 12; Lucr. 6, 458:

    perfrigida,

    Cic. Verr. 2, 4, 40, § 86:

    turbulenta,

    id. ib. 2, 5, 10, §

    26: foeda,

    Liv. 2, 62; Verg. G. 1, 323:

    horrida,

    Hor. Epod. 13, 1:

    demissa ab Euro,

    id. C. 3, 17, 11:

    tempestas venit, Confringit tegulas imbricesque,

    Plaut. Most. 1, 2, 27:

    tanta tempestas cooritur, ut, etc.,

    Caes. B. C. 1, 48:

    tempestas naves adflixit,

    id. ib. 3, 27:

    vis tempestatis,

    Cic. Rep. 4, 8, 8:

    maximo imbri, tempestate, ventis, procellis, etc.,

    id. Phil. 5, 6, 15:

    nautae cum adversā tempestate in alto jactarentur,

    id. Inv. 2, 31, 95:

    si segetibus tempestas nocuerit,

    id. N. D. 2, 66, 167:

    si tempestas a vertice silvis Incubuit,

    Verg. G. 2, 310:

    tempestas sine more furit,

    id. A. 5, 694.—In plur.:

    duo genera esse caelestis injuriae meminisse debemus: unum quod tempestates vocamus, in quibus grandines, procellae, ceteraque similia intelleguntur, etc.,

    Plin. 18, 28, 69, § 278:

    magnis commotis tempestatibus, fluvius ita magnus factus est, ut, etc.,

    Cic. Inv. 2, 31, 96; Plaut. Merc. 1, 2, 86:

    etiam summi gubernatores in magnis tempestatibus a vectoribus admoneri solent,

    Cic. Phil. 7, 9, 27:

    ut tempestates saepe certo aliquo caeli signo commoventur,

    id. Mur. 17, 36:

    procellae, tempestates,

    id. Off. 2, 6, 19; Varr. R. R. 3, 10, 3:

    autumni,

    Verg. G. 1, 311; Caes. B. G. 4, 34. —
    3.
    Personified: Tempestātes, the weather-goddesses, the weather: (Lucius Scipio) CEPIT. CORSICA. ALERIAQVE. VRBE. DEDET TEMPESTATIBVS AIDE MERITO, Inscrr. Scip. in Inscr. Orell. 552; Cic. N. D. 3, 20, 51; Hor. Epod. 10, 24; cf. in sing. Tempestas, Ov. F 6, 193. —
    B.
    Trop. (like our storm, tempest, =), commotion, disturbance; calamity, misfortune:

    qui in hac tempestate populi jactemur et fluctibus,

    Cic. Planc. 4, 11:

    comitiorum,

    id. Mur. 17, 36:

    video quanta tempestas invidiae nobis impendeat,

    id. Cat. 1, 9, 22:

    periculi tempestas,

    id. Sest. 47, 101:

    tempestas horribilis Gallici adventus,

    id. Rep. 2, 6, 11:

    quanta per Idaeos tempestas ierit campos,

    Verg. A. 7, 223:

    eā ipsā tempestate eversam esse rem publicam,

    Cic. Att. 10, 4, 5:

    tempestas popularis,

    id. Sest. 67, 140:

    vis illa fuit et ruina quaedam atque tempestas et quidvis potius quam judicium,

    id. Clu. 35, 96:

    communis Siculorum tempestas (i. e. Verres),

    id. Verr. 2, 2, 37, § 91:

    haud ignari quanta invidiae immineret tempestas,

    Liv. 3, 38, 6:

    (scurra) Pernicies et tempestates barathrumque macelli,

    Hor. Ep. 1, 15, 31:

    belli,

    Stat. Th. 3, 229; Sen. Agam. 63.—In plur.:

    in his undis et tempestatibus ad summam senectutem maluit jactari quam, etc.,

    Cic. Rep. 1, 1, 1:

    immoderatae tempestates,

    id. N. D. 1, 2, 4:

    navis rei publicae fluitans in alto tempestatibus,

    id. Sest. 20, 46; id. de Or. 1, 1, 2; id. Fam. 9, 6, 4; Hor. Ep. 2, 2, 85 al.—
    2.
    A storm, shower, i. e. a throng, multitude, etc.:

    querelarum,

    Cic. Pis. 36, 89:

    turbida telorum,

    Verg. A. 12, 284; Claud. in Ruf. 1, 102.

    Lewis & Short latin dictionary > Tempestates

См. также в других словарях:

  • Lacus Autumni — Lacus Autumni, photographie prise par la sonde orbitale Clementine Lacus Autumni (lac de l automne en latin) est un lac lunaire située à l ouest de la face visible de la Lune. Il existe le long de ce côté de la surface de la Lune un immense… …   Wikipédia en Français

  • Lacus Autumni — Lacus Autumni, aufgenommen durch die Raumsonde Clementine. Lacus Autumni – lateinisch für Herbst See – ist ein erstarrter Lavasee auf dem Mond. Die Bezeichnung wurde durch die Internationale Astronomische Union im Jahr 1970 offiziell bestätigt.… …   Deutsch Wikipedia

  • Lacus Autumni — Infobox Lunar mare name=Lacus Autumni caption= latitude=9.9 N or S=S longitude=83.9 E or W=W diameter=183 km eponym=Lake of AutumnLacus Autumni (Latin for Lake of Autumn ) is a region of lunar mare that lies near the western limb of the Moon.… …   Wikipedia

  • Julius Heinrich Franz — (1847 ndash; 1913) was a German astronomer.Franz was educated in Berlin, after which he was the principal astronomer at the Royal Observatory in Königsberg. In 1882 he was a member of a team sent to the town of Aitken, South Carolina, to observe… …   Wikipedia

  • Mondmeer — Die Maria (auf der ersten Silbe zu betonen; lateinisch für „Meere“, Singular: das Mare) sind dunkle Tiefebenen auf dem Mond (fast nur auf der Mondvorderseite), die insgesamt 16 Prozent der Oberfläche des Mondes der Erde bedecken. Sie erhielten… …   Deutsch Wikipedia

  • Nicolaus Cisner — Nikolaus Cisnerus Nikolaus Cisnerus (auch: Nicolaus Kistner oder Nicolaus Cisner; * 24. März 1529 in Mosbach; † 6. März 1583 in Heidelberg) war ein pfälzischer Gelehrter der Renaissancezeit. Er war Rektor der Universität Heidelberg und Richter am …   Deutsch Wikipedia

  • Nicolaus Cisnerus — Nikolaus Cisnerus Nikolaus Cisnerus (auch: Nicolaus Kistner oder Nicolaus Cisner; * 24. März 1529 in Mosbach; † 6. März 1583 in Heidelberg) war ein pfälzischer Gelehrter der Renaissancezeit. Er war Rektor der Universität Heidelberg und Richter am …   Deutsch Wikipedia

  • Nicolaus Kistner — Nikolaus Cisnerus Nikolaus Cisnerus (auch: Nicolaus Kistner oder Nicolaus Cisner; * 24. März 1529 in Mosbach; † 6. März 1583 in Heidelberg) war ein pfälzischer Gelehrter der Renaissancezeit. Er war Rektor der Universität Heidelberg und Richter am …   Deutsch Wikipedia

  • Nikolaus Cisnerus — (auch: Nicolaus Kistner oder Nicolaus Cisner; * 24. März 1529 in Mosbach; † 6. März 1583 in Heidelberg) war ein pfälzischer Gelehrter der Renaissancezeit. Er war Rektor der Universität Heidelberg und Richter a …   Deutsch Wikipedia

  • Julius Heinrich Franz — (1847 – 1913) était un astronome allemand. Franz étudia à l université Humboldt de Berlin, après quoi il fut nommé astronome principal de l observatoire royal à Königsberg. En 1882, il fit partie d une équipe envoyée vers la ville de Aiken… …   Wikipédia en Français

  • AUTUMNOS (per) numerandi Annos ratio — per AUTUMNOS numerandi Annos ratio Baivvariis olim in nsu fuit (ut Anglo Saxones per Hiemes numerabant, in LL. Canuti Regis c. 19 et Dani apud Wormium in Fastis Danicis c. 7.) L. Baivvar. tit. 7. c. 19. §. 4. Per singulos annos, i. e. Autumnos… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»